In verhalen gebeurt het doorlopend en mag het geen naam hebben, maar als het in gedichten voorkomt, heet het opeens enjambement. Het over de regels heen lopen van de zinnen. Je herkent er het Franse woord voor ‘been’ in: jambe en dus zou je enjambement kunnen vertalen als overstappen of overspringen van de zinnen.
Je kunt het gebruiken om de nadruk te leggen op bepaalde woorden of om een pauze in te lassen. Een woord aan het einde van een regel krijgt nu eenmaal meer aandacht. Als je in je gedicht rijmt, kun je ook een beetje smokkelen met het eindrijm.
Bijvoorbeeld:
Liever geen bloemen, had ze nog zo gezegd
maar op de draagbaar naast de dode
had iemand toch een bosje rode
tulpen en het verzoek naast zich neergelegd.
Doe je dat alleen maar om de lachers op je hand te krijgen, dan heet dat aardbeienjambement
De kat viel van de trappe
mijn vader verkoopt aardappe
len en uien
(Multatuli).
Vandaag schreef Amanda, een van mijn cursisten, in een cyclusgedicht het volgende:
… geniet         Â
hij
op een afstandje
van ons
waar hij zich veilig waant
Kijk, daar word ik blij van. Op deze manier knipt het enjambement de zin in delen die onderling met elkaar weer nieuwe zinnen kunnen vormen. De subtiele variaties die dan ontstaan, geven het gedicht meerwaarde. Amanda stuurt niet, maar laat de keuze aan de lezer. Geweldig dat je nu het gedicht keer op keer kan lezen met steeds een iets andere betekenis.